Eukaliptus
Do rodzaju eukaliptus z rodziny mirtowatych należy ponad 450 gatunków drzew i krzewów w większości wiecznie zielonych (z wyjątkiem 10 gatunków o liściach opadających), pochodzących z Australii i sąsiednich wysp. Plantacje przemysłowe istnieją w Afryce, Hiszpanii, Indonezji, Indiach, Nowej Zelandii i w Ameryce. W Brazylii eukaliptus zajmuje ponad 1,5 tys. ha; uprawia się go jako źródło surowca, z którego pozyskuje się olejek eteryczny. W ZSRR plantacje eukaliptus znajdują się na czarnomorskim wybrzeżu Kaukazu i Krymu oraz w Tałysze (Azerbejdżan). Powierzchnia plantacji przemysłowych dziesiątków gatunków eukaliptusa wynosi na całym świecie 1,6 min ha. W ZSRR jako rośliny lecznicze wykorzystywane są głównie dwa gatunki eukaliptusa: gałkowy i popielaty. Najbardziej rozpowszechniony w ZSRR, małowartościowy pod względem technicznym i leczniczym. Eukaliptus gałkowy jest potężnym drzewem, szybkością wzrostu przewyższającym inne gatunki. Młode gałęzie ostro żebrowane,powierzchni pagórkowatej, z silnym woskowym nalotem. Młode liście naprzeciwległe, siedzące lub obejmujące pęd, od spodu srebrzystobiałe, z wierzchu zielone. Stare liście skrętoległe, ogonkowe, lancetowate, sierpowato wygięte, skórzaste, ciemnozielone, błyszczące. Kwiaty osadzone pojedynczo, duże, obupłciowe. Pręciki liczne. Słupek 1. Owocem jest półkulista, żebrowana torebka. W wilgotnych subtropikach gatunek ten okazał się mało wytrzymały na mróz. Po przemarznięciu wydaje silne i liczne odrosty. Eukaliptus popielaty jest niewysokim (15—20 m) drzewem. Młode liście naprzeciwległe, siedzące, od jajowatych do prawie okrągłych, okrywające jeden drugiego, szaroniebieskie. Rozwinięte całkowicie liście naprzeciwległe lub skrętoległe, szaroniebieskie, najczęściej szerokojajowate, nieco wygięte, na krótkich ogonkach. Kwiaty osadzone po 3 w pachwinach liści, obupłciowe. Pręciki liczne, słupek 1. W ZSRR kwitnie w listopadzie — grudniu. Z gatunków badanych na Kaukazie okazał się najbardziej wytrzymałym na mróz. Kwitnie i owocuje od trzeciego roku życia. Drewno eukaliptusów jest odporne na gnicie i może być użyte do budowy statków i wagonów, do wewnętrznego wykończenia domów, na słupy, pale i podkłady kolejowe. Z drewna wyrabia się alkohol drzewny i kwas octowy. Z liści otrzymuje się olejki eteryczne o wysokiej zawartości cyneolu, pinenu, felandrenu, cytronelalu i limonenu. Zawartość garbników w korze eukaliptusa dochodzi do 40% i więcej. Eukaliptus jest doskonałym drzewem parkowym. Zadrzewienia z eukaliptusów osuszają glebę, obniżają poziom wód gruntowych uzdrawiają malaryczne miejscowości. Eukaliptusy odegrały ogromną rolę w osuszeniu i uwolnieniu od malarii Kolchidy z jej zabagnionymi dolinami rzek Rioni i Poti, a także okolic Rzymu. Odwar z suchych lub świeżych, drobno pociętych liści stosuje się w przypadku zainfekowanych ran, otwartych złamań, zapaleń opłucnej, zapaleń kobiecych narządów, flegmon, ropni i ropnych zapaleń sutka. Przemysł farmaceutyczny produkuje nalewkę z eukaliptusa i olejek eukaliptusowy. Nalewkę przyjmuje się do wewnątrz jako środek przeciwzapalny i antyseptyczny przy zapaleniach górnych dróg oddechowych i jamy ustnej, czasem jako środek uspokajający. Olejek eukaliptusowy stosuje się w tych samych przypadkach. Wchodzi on w skład kompleksowego preparatu do inhalacji. Ingalipt jako środek antyseptyczny i przeciwzapalny stosowany przy zapaleniach migdałków, zapaleniach krtani, zapaleniach gardła oraz pryszczykowych i wrzodziejących zapaleniach jamy ustnej. Zawartość olejku eukaliptusowego w liściach waha się od 1,5 do 2,5% (czasem dochodzi do 4,5%). Głównym składnikiem farmaceutycznego olejku jest cyneol* zbliżony budową do mentolu z mięty pieprzowej. Olejki eteryczne zawierające geraniol i odznaczające się subtelnym zapachem stosowane są w perfumerii.
