Ałycza
Ałycza z rodziny różowatych jest drzewem lub krzewem, często o wielu pniach, wysokości 4—15 m. Gatunek ten ma dwa podgatunki. Drugi podgatunek odznacza się brakiem cierni i wyraźną bruzdką z zagłębieniem u podstawy owocu. Ałycza jest szeroko rozprzestrzeniona na Kaukazie, pospolita jako podszyt lasów fergańskich i orzecha włoskiego w Uzbekistanie; rośnie w zachodnich częściach gór Tienszan i w górach Kopetdag po AjDere, w Azji Mniejszej i Iranie. Uprawia się ją w Europie Zachodniej i krajach śródziemnomorskich, a także w Chinach, Afganistanie (rejon Cha- nabad), Iranie i Azji Mniejszej, w ZSRR — na Krymie, w Azji Środkowej, Mołdawii, na południkowo-zachodniej Ukrainie i w innych rejonach.
Korona ałyczy jest rozłożysta, pędy cierniste (cierni u ssp. imchuschtii brak). Liście, zebrane prawie w pęczki na pędach skróconych, długości 2—10 cm, szerokości 2—4 cm, owalne lub jajowate, o brzegach drobno piłkowanych, na wierzchołku zaostrzone, z wierzchu nagie, od spodu rudawo, krótko owłosione; ogonki liściowe długości 0,5—2,5 cm. Kwiaty osadzone pojedynczo, białe lub lekko różowawe, obcopylne. Owoce kuliste, czasem wydłużone lub spłaszczone, zielone, różowe, czerwone, ciemnofioletowe lub prawie czarne. Pestka nie odchodzi od miąższu. Miąższ nawet po dojrzeniu owocu kwaśny, u niektórych form słabo kwaśny. Spotyka się nawet formy z bardzo słodkimi owocami.
Ałycza ma małe wymagania glebowe. Zaczyna owocować w 2—3 roku. Plon owoców z drzewa najlepszych odmian dochodzi do 300 kg.
Owoce zawierają witaminą C (do 16 mg%), prowitaminę A (do 2,8 mg%), kwas jabłkowy i cytrynowy, pektyny, garbniki, organiczne związki azotu i związki mineralne.
Ałycza znajduje różne zastosowanie. Z owoców sporządza się napoje bezalkoholowe, wina, nalewki, kompoty, marmolady, galaretki i tzw. ławasz bogaty w witaminę C. Robi się go z przetartego przez sito miąższu rozgotowanych owoców, który następnie podsusza się, rozwałkowuje i tnie na paski. Jest to doskonały środek przeciwszkorbutowy, dodawany do różnych potraw. Dzięki wysokiej zawartości pektyn sok ałyczy odznacza się dużą zdolnością galaretującą i daje przezroczystą, żółtawą galaretę.
W lecznictwie ludowym ZSRR stosuje się okłady z rozwodnionego soku z małym dodatkiem kamfory, aby przyspieszyć gojenie się ran. Nalewkę i odwar z owoców używa się przy kaszlu i bólach gardła. Żywicę zbieraną z powierzchni pni żują w niektórych rejonach Azerbejdżanu dla złagodzenia napadów kaszlu.
W sadownictwie ałycza służy za podkładkę dla śliw, brzoskwiń i moreli. Łatwo krzyżuje się ze śliwą japońską, śliwą Simona i amerykańskimi gatunkami śliwy.
